Na Reddit odbył się AMA z Elonem Muskiem, w związku z czym uznałem że wypada trochę przetłumaczyć. Tłumaczenia będą skrótowe, stronnicze i niedokładne, ale do tego już jesteście przyzwyczajeni 😉 Do tego Elon ma tendencję do nie odpowiadania na pytanie dokładnie, ale odpowiadania na pytanie które sobie sam postawił więc dokładne tłumaczenie pytań i odpowiedzi nie ma sensu.
Dowiedzieliśmy się troszkę więcej o planach SpaceX – przede wszystkim najpierw na Marsa będą latać Dragony a ich celem jest przetestowanie różnorakich technologii – przede wszystkim lądowania bez robienia kraterów, ale także produkcji metanu z atmosfery Marsa a właściwie to najważniejszego elementu tego procesu – skąd wziąć wodę? Potem poleci pierwszy, bezzałogowy BFS o nazwie „Heart of Gold” z ładunkiem pozwalającym budowę fabryki metanu i tlenu. Dopiero następne loty będą załogowe. Na początku będzie każdym lotem leciało około 12 osób i dużo sprzętu. Ich zadaniem będzie rozbudowywanie bazy. Co 26 miesięcy Musk chce wysyłać dwa razy więcej pojazdów na Marsa a z nimi ładunki i ludzi aż do momentu kiedy kolonia stanie się samowystarczalna. Aha, Musk’owi się jednak nie podoba nazwa ITS i myśli o jakiejś lepszej. Za jakiś rok lub dwa pojawią się dokładniejsze rysunki części mieszkalnej BFS’a. BFS ma tak duże zapasy ciągu że z niewielkim ładunkiem jest w stanie wrócić na Ziemię praktycznie w dowolnym momencie, a nie tylko przy sprzyjającym układzie planet. Taka idealna misja pozwala na przelecenie z Marsa na Ziemię w 80 dni.
Marsjańskie miasto ma składać się z wielkich bąbli zbudowanych ze szklanych okien i ram z włókien węglowych oraz sieci tuneli. Docelowo cały przemysł oraz część mieszkalna będzie pod ziemią a szklane bąble będą miejscami gdzie rośnie roślinność. Musk nazwał pierwszą bazę na marsie „Mars Base Alpha”.
Mamy więcej informacji o Raptorze – ISP w próżni = 360s, ciąg 290 ton metrycznych, ciśnienie w komorze spalania 300 bar. Największym problemem było stworzenie nowych stopów metalu ktoóre wytrzymują rozgrzany ten pod dużym ciśnieniem. Udało się to (podobno łopatki turbopompy po pierwszym uruchomieniu nie miały śladów erozji), ale Musk mówi że mają jeszcze wiele pracy żeby to było pewne i niezawodne. Na pytanie co się do tej pory nauczyli odpowiedział że uruchamiania silnika :). 42 Raptory w BFR wynikają oczywiście z wymaganego udźwigu, ale także z odpowiedzi na wielkie pytanie o życie, wszechświat i całą resztę.
Największym problemem jaki teraz mają jest uszczelnienie kompozytowych zbiorników – chodzi o system utrzymywania ciśnienia używający gorącego, gazowego paliwa/utleniacza. Szczególnie problematyczne jest właśnie utrzymanie ciśnienia w zbiorniku ciekłego tlenu. Gorący, gazowy tlen i włókna węglowe się trochę za bardzo lubią (napisał bym że pałają do siebie gorącą miłością, ale pewnie to głupie porównanie). Dlatego SpaceX myśli o pokryciu wnętrza zbiornika cienką powłoką invar’u – invar to stop żelaza i niklu charakteryzujący się praktycznie zerowym współczynnikiem rozszerzalności cieplnej. Zbiornik paliwa który pokazano wcześniej jest oczywiście zdecydowanie krótszy od zbiornika jaki będzie używał ITS, ale jest docelowej średnicy. Zbudowano go z wykorzystaniem najnowszych technologii jakie są dostępne i teoretycznie powinien on tak jak jest wytrzymać zalanie ciekłym metanem i nie cieknąć. Pomimo że nie ma w środku żadnej metalowej wkładki. SpaceX planuje wysłać zbiornik na wycieczkę na Pacyfik na barce i jak już będą wystarczająco daleko od brzegu, podnieść w nim ciśnienie do 2/3 planowanego ciśnienia. Elon tego nie napisał ale zakładam że poza ciśnieniem zatankują go czymś – pewnie ciekłym azotem, bo test musi być w warunkach kriogenicznych.
BFS ma być w stanie wytrzymać 15G bez rozpadnięcia się, ale w czasie normalnego lądowania przeciążenia nie mają przekraczać 5G. BFR ma przy hamowaniu osiągać 20G a być zaprojektowany do 30-40G. Oba pojazdy mają hamować na zasadzie „hooverslam” = ostre hamowanie w ostatnim momencie – to bardziej ekonomiczne w sensie zużycia paliwa (marnuje się minimalną ilość paliwa na walkę z grawitacją). Jednak BFS będzie teoretycznie w stanie zawisnąć w powietrzu. BFS i tankowiec mają używać klap podobnych do tego co testowała ESA w pojeździe IXV. BFS ma osobne, małe zbiorniki ciekłego metanu i tlenu do lądowania. Rozwiązuje to kilka problemów – po pierwsze można je lepiej zaizolować żeby po drodze na Marsa się za dużo metanu/tlenu nie wygotowało (dopisek autora – pewnie to co się wygotuje będzie używane do produkcji energii elektrycznej w czymś podobnym do IVF Vulcana), nie ma problemu z chlustaniem paliwa a do tego dużo łatwiej utrzymać w nich odpowiednie ciśnienie co biorąc pod uwagę mniejszą ilość działających silników jest bardzo ważne. I ciekawostka – zbiornik ciekłego tlenu do lądowania zrobiono z rury którą doprowadzany jest ciekły tlen z tankowca do „dużego” zbiornika. W ten sposób oszczędza się miejsce. Dlatego na obrazkach jakie widzieliśmy z przekrojem BFS jest tylko jeden mały zbiornik. Hmm, ja tam widzę dwa…
BFR będzie wchodził w atmosferę wolniej niż Falcon 9 więc nie powinien się tak nagrzewać jak F9. A to oznacza że nie trzeba żadnych nowych, skomplikowanych osłon termicznych itp.
Musk powiedział także trochę drobiazgów o obecnej wersji F9, którą uważa za „końcową” – największe zmiany w czasie jego poprawek były związane z większym ciągiem (Musk nazywa te wersje Block 3) oraz lepszymi nogami (Block 4). Wersja Block 5 ma wejść do produkcji na początku przyszłego roku (a polecieć pierwszy raz w lecie 2017) i ma mieć wiele udoskonaleń – przede wszystkim pozwalającym na szybsze przygotowanie do ponownego lotu. Dlatego Musk planuje że modele 3 i 4 które obecnie mają polecą kilka razy i zostaną wyrzucone a firma skupi się na wielokrotnym używaniu egzemplarzy Block 5. Musk uważa że te ostatnie mogą być używane w nieskończoność – nie ma jakiegoś ograniczenia maksymalnej ilości lotów. Dopisek autora – Musk coś pali, nic, co jest zbudowane z aluminium i podlega obciążeniom nie jest wieczne, to nie stal. Warto zauważyć że SpaceX zmienił nomenklaturę – Oryginalny F9 to Block 1, F9 v1.1 to Block 2, F9 v1.1FT to Block 3, F9 który obecnie lata to Block 4 (ma jeszcze troszkę większy ciąg i poprawione nogi do lądowania) a ten planowany na lato 2017 to Block 5.
Musk odpowiedział na 15 pytań, z czego na jedno tylko jednym słowem – „yes”. Kilka pytań było odpowiedzianych jednym zdaniem, ale reszta miała spore elaboraty, co widać powyżej. Biorąc pod uwagę że łączna ilość postów w czasie tego AMA w tym momencie wynosi 4800 i gwałtownie rośnie, to zainteresowanie tą sesją było niezwykłe.
